152 మీటర్లు కాకుంటే.. 151 లేదా150 మీటర్ల ఎత్తుతోనైనా బ్యారేజీ నిర్మించుకోవచ్చని సూచన…
మహారాష్ట్రను ఒప్పించే ప్రయత్నం చేయాలని సలహా ఒప్పుకోకుంటే వేమనపల్లి వద్ద కట్టుకోవచ్చని రిపోర్ట్.
మేడిగడ్డ వద్ద నిర్మాణం ఏమాత్రం మంచిది కాదని హెచ్చరిక ..
ఎక్స్పర్ట్స్ సలహాలను పట్టించుకోకుండా కాళేశ్వరం కట్టి నిండా ముంచిన కేసీఆర్..
తుమ్మిడిహెట్టికి 2009లోనే 236 టీఎంసీలకు హైడ్రాలజీ క్లియరెన్స్..
205 టీఎంసీలకు క్లియరెన్స్ ఇస్తూ 2014లో నాటి కేంద్రమంత్రి ఉమాభారతి లేఖ..
నాటి లేఖలు, ఎక్స్పర్ట్స్ కమిటీ రిపోర్టులన్నీ బయటకు…

BB6 TELUGU NEWS : 7 Aug 2025 : కాళేశ్వరం ప్రాజెక్టుకోసం మాజీ సీఎం కేసీఆర్ తుమ్మిడిహెట్టికి బలిపెట్టారని తేలిపోయింది. ఎట్టిపరిస్థితుల్లోనూ మేడిగడ్డ వద్ద బ్యారేజీ కట్టొద్దని,తుమ్మిడిహెట్టి ప్రాజెక్ట్ మేలని 2015లో నేరిటైర్డ్ ఇంజనీర్ల కమిటీ స్పష్టంగా చెప్పినా..అప్పటి బీఆర్ఎస్ ప్రభుత్వం పట్టించుకోలేదని స్పష్టమైంది. మేడిగడ్డ వద్ద నిర్మిస్తే ఖర్చు ఎక్కువ అవుతుందని,అది ఫీజిబుల్ కాదని, నీటిని నీటిని తరలించడమూ కష్టమని, తుమ్మిడిహెట్టి వద్ద బ్యారేజీ నిర్మిస్తేనే రాష్ట్రానికి మంచిదని నిపుణుల కమిటీ ఆనాడే కరాఖండిగా తేల్చిచెప్పింది. మేడిగడ్డ వద్ద బ్యారేజీ నిర్మాణంపై స్టడీ చేయించేందుకు నాటి బీఆర్ఎస్ సర్కారు 2015 జనవరి 21న జీవో 28 జారీ చేస్తూ.. ఐదుగురు రిటైర్డ్ ఇంజనీర్లతో కమిటీని ఏర్పాటు చేసింది. మేడిగడ్డ బ్యారేజీ నిర్మాణ స్థలంపై అధ్యయనం చేసిరిపోర్ట్ ఇవ్వాలని జీవోలో పేర్కొంది.దాదాపు రెండున్నర నెలల పాటు స్టడీచేసిన రిటైర్డ్ ఇంజనీర్ల కమిటీ.. 2015ఏప్రిల్ 7న రిపోర్టును నాటి ప్రభుత్వానికి సమర్పించింది. గోదావరి బేసిన్ లోని అన్నిప్రాజెక్టులనూ ప్రస్తావిస్తూ.. తుమ్మిడిహెట్టి ఎందుకు మేలు? మేడిగడ్డ ఎందుకువద్దు? అనేది క్షుణ్ణంగా వివరించింది.నిర్మాణ వ్యయం, బ్యారేజీల ఫీజిబిలిటీ,కరెంట్ ఖర్చులు, అదనపు భారం లాంటి వాటిని స్పష్టంగా రిపోర్టులో పేర్కొన్నది.
నాటి బీఆర్ఎస్ ప్రభుత్వం ఆ రిపోర్టును బయటకు రానివ్వలేదు. ఇక,తుమ్మిడిహెట్టి వద్ద అసలు 165 టీఎంసీల లభ్యత లేదని బీఆర్ఎస్ నేతలు చెబుతున్నా.. వాస్తవానికి 2009లోనే 236 టీఎంసీలకు సెంట్రల్ వాటర్ కమిషన్(సీడబ్ల్యూసీ) హైడ్రాలజీ క్లియరెన్సులు ఇచ్చింది. ఆ తర్వాత 2014లోనూ అప్పటికేంద్ర జలవనరుల శాఖ మంత్రి ఉమాభారతి.. రాష్ట్ర ప్రభుత్వానికి రాసిన లేఖలో 205 టీఎంసీలకు అనుమతులనూ ఇచ్చారు. ఆ రెండు రిపోర్టుల్లోని కీలక అంశాలు తాజాగా బయటకు వచ్చాయి.

150 మీటర్ల ఎత్తుతోనైనా నిర్మించుకోవచు. రిటైర్డ్ ఇంజనీర్ల కమిటీ 2015 మార్చి 24న ఏరియల్ సర్వే నిర్వహించింది.తుమ్మిడిహెట్టితో పాటు మేడిగడ్డ వద్ద బ్యారేజీలను నిర్మిస్తే ఎలాంటి లాభనష్టాలుంటాయో టోపోషీట్ స్టడీ ద్వారా అంచనాలు వేసింది. ప్రాణహిత-చేవెళ్ల ప్రాజెక్టులో భాగంగా తుమ్మిడిహెట్టి వద్ద 152 మీటర్ల ఎత్తుతో బ్యారేజీని నిర్మిస్తే మహారాష్ట్రలో 1,850 ఎకరాల పట్టా భూములు మునుగుతున్నాయని నిర్ధారించింది. ముంపుతో మహారాష్ట్ర ఒప్పుకోని పక్షంలో 151 మీటర్ల ఎత్తుతో బ్యారేజీ నిర్మాణాన్ని పరిశీలించవచ్చని సూచించింది. తద్వారా ముంపు 300ఎకరాలు తగ్గి.. 1,550 ఎకరాలే మునుగుతాయని పేర్కొన్నది. ఒకవేళ అందుకూ మహారాష్ట్ర ఒప్పుకోకుంటే బ్యారేజీ ఎత్తును 150 మీటర్లకు తగ్గిస్తే ముంపు 600 ఎకరాలు తగ్గి.. 1,250 ఎకరాలుగా ఉంటుందని స్పష్టం చేసింది.బ్యారేజీ 2 మీటర్ల ఎత్తును తగ్గించినంత మాత్రాన ఎత్తిపోసే నీళ్లలో ఎలాంటి తేడాలూ ఉండవని తేల్చి చెప్పింది. ముంపు తీవ్రతను తగ్గించేందుకు ఆస్కారం ఉంటుందని తెలిపింది. ఇక, అప్పటికే చేసిన కొన్ని ప్యాకేజీల పనులు, గ్రావిటీ కెనాల్ తవ్వకం వృథా పోదని, ఆర్థిక నష్టాలూ ఉండవని స్పష్టం చేసింది. కాబట్టి తుమ్మిడిహెట్టి వద్ద 151 లేదా 150 మీటర్ల ఎత్తుతో బ్యారేజీ నిర్మాణానికి మహారాష్ట్రను ప్రభుత్వం ఒప్పించాలని సలహా ఇచ్చింది.వేమనపల్లిని సూచించినా..ఒకవేళ తుమ్మిడిహెట్టి వద్ద బ్యారేజీ వద్దనుకుంటే.. ప్రాణహిత నది మీదనేవేమనపల్లి వద్ద 112 మీటర్ల నుంచి 115-మీటర్ల ఎత్తు మధ్యలో బ్యారేజీని నిర్మిస్తే..మహారాష్ట్రలో ఎలాంటి ముంపు ఉండదని రిటైర్డ్ ఇంజనీర్ల కమిటీ పేర్కొన్నది. అక్కడి4 కి.మీ దూరంలో ఉన్న నీల్వాయి మీడియం ప్రాజెక్టుకు 160 టీఎంసీల నీటిని లిఫ్ట్ చేసుకోవచ్చని సూచించింది. ఇక్కడ15 మీటర్ల లిఫ్ట్ అవసరం అవుతుంది.అక్కడి నుంచి కేవలం 15 కిలోమీటర్ల దూరంలోనే ఉన్న ఎల్లంపల్లికి నీటిని సులభంగా తీసుకెళ్లొచ్చని, అక్కడ కేవలం45 మీటర్ల ఎత్తుకు నీటిని లిఫ్ట్ చేసుకుంటే సరిపోతుందని పేర్కొన్నది. కానీ తుమ్మిడిహెట్టితో పోలిస్తే అదనంగా 40మీటర్ల ఎత్తుకు నీటిని లిఫ్ట్ చేయాల్సిఉంటుందని, అదనంగా మరో 250మెగావాట్ల కరెంట్ కావాలని పేర్కొన్నది.అక్కడ నిర్మాణ వ్యయం రూ.600 కోట్లకు తోడు.. ఏటా రూ.220 కోట్లు కరెంట్ ఖర్చులకు కట్టాల్సి వస్తుందని స్పష్టం చేసింది. అయితే, ప్యాకేజీ 1, 2, 4లలో తవ్విన గ్రావిటీ కాల్వలు నిరుపయోగంగా మారి.. రూ.700 కోట్లు వృథా అవుతాయని
తుమ్మిడిహెట్టికి 2009లోనే హైడ్రాలజీ క్లియరెన్స్ తుమ్మిడిహెట్టి ప్రాజెక్టుకు సంబంధించి2009 ఏప్రిల్ 20న నాటి ఉమ్మడి ఏపీ ప్రభుత్వం కేంద్ర ప్రభుత్వానికి ప్రీ ఫీజిబిలిటీ రిపోర్టును సమర్పించింది. దానిని పరిశీలించిన కేంద్రం.. అదే ఏడాది జులై27న 236 టీఎంసీల నీటి లభ్యత ఉందని పేర్కొంటూ హైడ్రాలజీకి అనుమతులిచ్చింది. ఇక, ఆ తర్వాత 2010ఏప్రిల్ 16న ప్రాజెక్టుకు సూత్రప్రాయ అనుమతులు వచ్చాయి. అదే ఏడాది అక్టోబర్ 8న నాటి ప్రభుత్వం కేంద్రానికి డిటెయిల్డ్ ప్రాజెక్ట్ రిపోర్టు (డీపీఆర్)నుసమర్పించింది. అక్కడి నుంచి దాదాపు నాలుగేండ్ల పాటు కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు ధన్య కమ్యూనికేషన్ నడిచింది. 2014 అక్టోబర్ 24న అప్పటి కేంద్ర జలవనరులశాఖ మంత్రిగా పనిచేసిన ఉమాభారతి..రాష్ట్రానికి లేఖ రాశారు. 205 టీఎంసీలనీటి లభ్యత ఉందని చెబుతూ వాటి వినియోగానికి అనుమతులిచ్చారు.అయితే, సరిగ్గా నెలకు అంటే 2014నవంబర్ 24న అప్పటి బీఆర్ఎస్ సర్కారు.. కేంద్రానికి నీటి లభ్యత లెక్కలపై మోడిఫైడ్ సిరీస్ ను పంపించింది. ఆ తర్వాత 2015 ఫిబ్రవరి 16న మోడిఫై డిస్టెన్స్ పై మరోసారి బీఆర్ఎస్ సర్కారు లేఖరాసింది. ఈ క్రమంలోనే రాష్ట్ర ప్రభుత్వానికి 2015 మార్చి 13న రిప్లై ఇచ్చిన కేంద్రమంత్రి ఉమాభారతి.. 205 టీఎంసీలకు ఇప్పటికే క్లియరెన్స్ ఇచ్చినట్టు మరోసారి స్పష్టం చేశారు. అయితే, వరదలేని రోజుల్లో అక్కడ 160 టీఎంసీల జలాలు అందుబాటులో ఉంటాయా? లేదా?అన్నదానిపై స్టడీ చేయాలని సూచించారు.అంతేగానీ, అక్కడ 160 టీఎంసీల నీళ్లు లేవని ఆ లేఖలో ఆమె ప్రస్తావించలేదు.
2 వేల మెగావాట్ల కరెంట్ కావాలి.మేడిగడ్డ వద్ద బ్యారేజీని నిర్మిస్తే ఆ 3 లిఫ్టుల నుంచి నీటిని ఎత్తిపోసేందుకు 2 వేలమెగావాట్ల కరెంట్ అవసరమవుతుందని కమిటీ నివేదిక తేల్చింది. అంతేగాకుండా ప్రాజెక్ట్ అలైన్మెంట్లో టన్నెళ్లు, గ్రావిటీ కాల్వలను తాడిచర్ల, సింగరేణి కోల్ బెల్ట్ ఏరియా ద్వారా తవ్వాల్సి ఉంటుందని పేర్కొన్నది. కాబట్టి అక్కడ టన్నెళ్లుగానీ,గ్రావిటీ కాల్వలను గానీ తవ్వడం వీలుకాదని తెలిపింది. కాబట్టి “అక్కడ బ్యారేజీ నిర్మాణ ఆలోచనను మానుకోవాలి.ఇప్పటికే పనులను మొదలు పెట్టినాఆపేయాలి. అక్కడ బ్యారేజీని కడితే రాష్ట్రానికి ఎలాంటి ప్రయోజనమూ ఉండదు. ఖర్చూ భారీగా పెరుగుతుంది. తుమ్మిడిహెట్టి నుంచి మిడ్ మానేరుకు నీటి చేందుకు కేవలం రూ.15,634 కోట్లే ఖర్చవుతుంది. కానీ,మేడిగడ్డ వద్ద కడితే ఆ ఖర్చు రూ.24 వేల కోట్లకు పెరుగుతుంది. అంటే రూ.8,366కోట్లు అధికం. దానికి అదనంగా ఇప్పటికే తుమ్మిడిహెట్టి వద్ద బ్యారేజీ మినహా వివిధ ప్యాకేజీల పనులను చేపట్టారు. దానికి ఇప్పటికే రూ.6 వేల కోట్లదాకా ఖర్చుచేశారు. మేడిగడ్డకు లొకేషన్ మారిస్తే ఆరూ.6 వేల కోట్లు వృథా అయినట్టే. ప్యాకేజీ 8 పనులను ఆపేస్తే నిర్మాణ సంస్థ నుంచి అభ్యంతరాలూ వ్యక్తం అయి న్యాయ సమస్యలూ రావొచ్చు. అక్కడ తవ్విన కాల్వలను మట్టితో పూడ్చేందుకు మరోరూ.1500 కోట్లు ఖర్చవ్వొచ్చు. మొత్తంగా ప్రభుత్వంపై రూ.15,866 కోట్ల వరకుఅదనపు భారం పడే అవకాశం ఉంటుంది.వీటికి కరెంట్ ఖర్చులూ యాడ్ చేస్తే భారం మరింత ఎక్కువ అవుతుంది. ప్రాణహిత -చేవెళ్ల ప్రాజెక్టులో భాగంగా తుమ్మిడిహెట్టి వద్ద నిర్మిస్తే 1600 మెగావాట్ల కరెంట్ సరిపోతుంది. అదే మేడిగడ్డ వద్ద నిర్మిస్తే అదనంగా 400 మెగావాట్లు కావాలి.అదనపు యూనిట్ల నిర్మాణానికిగానూ ఒక్క మెగావాట్కు రూ.6 కోట్లు వేసుకున్నా.. ఆఖర్చు రూ.2,400 కోట్లు అవుతుంది. ఏటా కరెంట్ ఖర్చులు యూనిట్కు రూ.5వేసుకున్నా.. 90 రోజులు లిఫ్ట్ చేస్తేరూ.420 కోట్లు ఖర్చు చేయాల్సి ఉంటుంది.ఇక, ఓ అంట్ఎం చార్జీల రూపేణా ఏటారూ.120 కోట్లు ఖర్చవుతుంది.ఐదేండ్ల కడసారి 5 శాతమూ పెంచితే భారం మరింత ఎక్కువ అవుతుంది” అని నివేదిక తేల్చి చెప్పింది. కాబట్టి మేడిగడ్డ వద్దఖర్చును, ఇతర ఆటంకాలు, ఎక్కువ సమయం తీసుకోవడం లాంటి అంశాలను దృష్టిలో పెట్టుకుని మేడిగడ్డ బ్యారేజీ నిర్మాణ ప్రతిపాదన మంచిది కాదని రిటైర్డ్ రిటైర్డ్ ఇంజనీర్ల కమిటీ నివేదిక స్పష్టంచేసింది.